AI & belastingadvies: worden jonge fiscalisten overbodig?

“Binnen vijf jaar is 80% van het standaard fiscale werk geautomatiseerd.” 

Een gewaagde voorspelling? Misschien. Maar met de opkomst van geavanceerde tools zoals ChatGPT, AI-gedreven compliance-systemen en slimme data-analyses, lijkt het werkveld van de jonge fiscalist sneller dan ooit te veranderen. Onder fiscale studenten rijst daardoor steeds vaker de vraag: Hebben we straks nog wel een baan? 

AI als gamechanger in de fiscale wereld 
AI is al lang geen toekomstmuziek meer, maar dagelijkse praktijk in de fiscale sector. Grote accountants- en advieskantoren zoals Deloitte, PwC en EY zetten volop in op automatisering om efficiëntie en accuratesse te verhogen. Deze tools analyseren juridische documenten razendsnel, scannen aangiften op afwijkingen en genereren automatisch belastingadviezen voor eenvoudige situaties. 

In feite vervangt AI momenteel vooral repetitieve en administratieve taken, precies die taken die traditioneel werden gedaan door beginnende fiscalisten en trainees. Betekent dit dan automatisch dat de jonge fiscalist langzaam overbodig wordt? 

Waar AI tekortschiet: De grenzen van technologie 
Hoewel AI steeds slimmer wordt, zijn er duidelijke grenzen aan de technologie. Contextgevoeligheid, ethische afwegingen en menselijke interactie blijven onmisbaar. AI kan belastingwetten toepassen, maar kan moeilijk bepalen wanneer een regel toegepast moet worden op complexe situaties of uitzonderlijke casussen. Dit is precies waar de menselijke fiscalist in beeld komt. 

Neem bijvoorbeeld internationale belastingconstructies. Hoewel AI kan signaleren welke regels mogelijk overtreden worden, vereist het een menselijke fiscalist om te beoordelen of er sprake is van belastingontwijking, belastingontduiking of een volledig legitieme constructie. Dit soort diepgaande beoordelingen vergt nuance, begrip van context en soms ook ethisch inzicht—aspecten die AI nog lang niet onder de knie heeft. 

Nieuwe rollen, nieuwe vaardigheden 
In plaats van te vrezen voor banenverlies, zouden jonge fiscalisten zich moeten richten op nieuwe kansen die ontstaan. Welke vaardigheden moet je ontwikkelen om relevant te blijven in dit veranderende landschap? 

• Technologisch inzicht: Begrijp hoe AI en digitale tools werken, zodat je ze effectief kunt gebruiken en hun beperkingen kunt herkennen. 

• Interdisciplinaire kennis: Combineer fiscale expertise met kennis van technologie, ethiek, psychologie en economie om beter strategisch advies te geven. 

• Soft skills: Sterke communicatieve vaardigheden, empathie en adviesvaardigheden zijn essentieel om klanten en bedrijven duidelijk en effectief te adviseren. 

• Kritisch en creatief denken: Het bedenken van nieuwe oplossingen en het kritisch evalueren van automatische analyses wordt steeds belangrijker. 

Een nieuwe samenwerking: Mens én machine 
In plaats van de concurrentie met AI aan te gaan, moeten fiscalisten streven naar een symbiose. De toekomst behoort toe aan fiscalisten die technologie omarmen, die hun menselijke kracht inzetten om complexiteit, ethiek en contextgevoeligheid toe te voegen aan de precisie en efficiëntie van AI. 

Fiscalisten worden zo niet minder, maar juist méér waardevol. 

Dus nee, jonge fiscalisten worden niet overbodig. Ze worden juist essentiëler dan ooit tevoren—als ze maar bereid zijn om te veranderen.